Ukulele Nedir? Akoru Nasıl Yapılır?
Ukulele nerede yayılmaya başladı ? ilk olarak Hawaii’de yayılmaya başladı. Enstrüman üzerinde parmakların hızlı hareket etmesi sebebiyle ‘zıplayan pire’ anlamında olan ukulele ismini almıştır. 1959 yılından bu yana hızla yayılan ukulele İngiltere’de enstrümanlara eşlik etmesi sebebiyle de çok sevilmeye başladı. Özellikle de bir film de Marilyn Monroe’nin ukulele çalması enstrümanın yaygınlaşmasını sağladı. Şekil itibari ile gitara benzeyen ama gitardan daha ufak olan, 4 telli bir müzik aletidir. Hawaii gitarı olarak bilinir ancak Portekizli göçmen insanlar tarafından Hawaii’ye gelmiştir. Portekiz’de geçerli olan ismi ‘Cavaquinho’dur.
Dört çeşit ukulele vardır bunlar: Soprano, konser, tenor, bariton’dur.
Soprano : 53 cm
Konser : 58 cm
Tenor : 66 cm
Bariton : 76 cm
Ukulele Akoru Nasıl Yapılır ?
Ukulele akordu yaparken nelere dikkat etmeliyim ? Ukulelenizin akordunu yaparken, enstrüman telinden duyduğunuz ses kalın çıkıyorsa, ukulele tellerini gerginleştirmeniz gereklidir. Bunun içinde enstrümanın sap kısmında bulunan akort burgusunu tel için uygulayacağınız işleme göre, saat yönünde veya saat yönü tersine çevirmeniz gereklidir. Bu sayede telden çıkan ses daha ince geliyorsa işlem tamam demektir. Ayrıca şunu da eklemek isterim, Eğer ukuleleniz standart yönde bağlanan tellerin dışında bir şekilde bağlandıysa, akort burgusunu tam zıttı yönünde çevirmeniz gerekebilir. Akort etmek istediğiniz bir şarkı veya video bulduğunuz zaman şarkıda ki tempoya göre çalarak akort burgusunu istediğiniz tonu yakalayana kadar çevirmeyi sürdürmelisiniz. Bu şekilde diğer teller içinde aynı işlemi uygulamalısınız.
Ukuleleler İçin Akort Ve Tel Düzeni
Teller G,C,E,A yani sol, do, mi, la şeklinde sıralanır. Bu düzende olan akort sistemine C-akort denir. Ses tonu olarak gitara kıyasla bir oktav daha yüksek tonda akort gerçekleşir. Örnek verecek olur isek : gitarda G (sol) teli G3 olurken, ukulelede bu durum G4 şeklinde olur. Bir diğer akort düzeni ise, D (re) akort A, D, F#, B şeklindedir.
Soprano ukulele, Hawaii’de geleneksel bir enstrüman haline gelmiştir. Ve çeşitleri arasında en küçük boya sahiptir. Sizi sıcacık, eğlenceli bir havasına kaptıracak olan bu ukulele 15 perdesi olan minik bir müzik aletidir.
Konser türü olan ukulele ise, soprano kadar ilgi duyulan ve kullanılan bir türdür. Konser tipi ukulele yaklaşık 20 perdeye kadar ulaşabilir. Ve sopranoya göre daha yüksek tonlarda çalınabilir. Sopranoya göre daha büyük ve daha hacimli olduğu için perde aralığı daha geniş ve çalması daha kolaydır. Bu sebeple bir tık daha modern versiyonu diyebiliriz.
Tenor ukuleleler ise biraz daha büyük ve hacimlidir. Bu yüzden ses tonu olarak daha gür ve hacimli olur. Seyircilere çalmak isteyenler genelde bu ukuleleyi tercih ederler. Bunun nedeni ise daha zengin bir ses performansı sunmasıdır. Perde aralığı genel itibari ile 15’in üstündedir. Tenor ukulelelerin akordu genel olarak G,C, E, A şeklinde olur. Ama bunun yanı sıra D, G, B, E olarak da tercih edilir. Kısaca şunu diyebiliriz ki, Soprano’dan Bariton’a ilerledikçe ukulelelerin sesi, telin uzunluğuna ve gövdesinin hacmine göre kalınlaşabilir.
Standart olarak klasik gitarlarda telleri en üstten, en aşağıya doğru yani kalın telden inceye doğru sıralı olmasına karşın ukulelelerde durum böyle değildir. Ukulelelerde en üst tel G ve en altta ki olan A kalınlığı birbirine yakın olan tellerdir. Neden ? diye soracak olursanız, en üstte ki ince G yani Sol’ akortludur. Pek nadir olsa da üstte ki tel kalın G’ye akort edilebilir. Ama insanlar tarafından pek tercih edilmez.
- Eğer ukulelenizin ilk defa tellerini akortlayacak iseniz, tellerin düğümlerine iyice oturduğuna emin olana kadar ve gerdirdiğiniz teller akorduna alışana kadar bir süre kendini salsa da bu normal karşılanan bir durum. Alışana kadar bir kaç kere daha akortlamanız daha iyi olacaktır.
Detaylı Olarak Akort İşleminde Harflerin Notayı Temsili Şu Şekildedir:
- C: DO
- D: Re
- E: Mi
- F: Fa
- G: Sol
- A: La
- B: Si
Teller Üzerinde Üstten Alta Doğru Sıralanışı Şu Şekildedir :
- Soprano : G, C, E, A ya da A, D, F#, B
- Konser : G, C, E, A
- Tenor : G, C, E, A ya da D, G, B, E ya da A, D, F#, B
- Bariton : D, G, B, E ya da C, G, B, E
- Bas Ukulele : E, A, D, G
- Sopranino/ Pikolo Ukulele : D, G, B, E ya da C, F, A, D ya da G, C, E, A
Ukuleleyi hangi sıklıkla akort etmeliyim ? bu sorunuza kısaca cevap vermek gerekirse her elinize aldığınız zaman hızlıca bir kontrol edip akort edin. Uzun cevap almak isteyenler için ise Ukulelenizi öğrenip çaldığınız zamanlar içerisinde her zaman alıştığınız sesi duymanız çok önemlidir. Enstrümanınızın tellerini tek tek çalıp kontrol ederek seslerde size yabancı gelen bir ton var mı kontrol etmelisiniz. Eğer tellerden herhangi birinde alışık olmadığınız bir ses duyarsanız hemen ukulele akorduna bir el atmalısınız. Bana sorarsanız bunu alışkanlık haline getirmeniz işinizi kolaylaştıracaktır.
Sizlere ukulele akoru hakkında kısaca bilgiler vermeye çalıştım. Umarım bu bilgiler sizler için faydalı olur ve aklınızda ki soru işaretlerine bir cevap oluruz. Bir sonraki yazımız da yine görüşmek üzere
