Elmas sanayisinin tarihi çatışmalar, sistemsiz işçilikler ve tekellerle dolu. Ayrıyeten bu parlayan kıymetli taşların Dünya’nın derinliklerinde milyarlarca yılda muazzam basınç ve sıcaklık altında oluşarak mücevherat imalinde ve sanayide kullanılabilecek hale gelmeleri de nadirlikleri ve fiyatlarının temel sebebini oluşturuyor. Bu yüzden de bilim insanları, laboratuvarda elmas üretmenin daha ucuz ve klâsik elmas avlarına nazaran daha etik bir formülünü araştırıyorlar.
Avusturalya Ulusal Üniversitesi (ANU) ve RMIT Üniversitesi araştırmacıları, daha evvel ulaşılamamış bir muvaffakiyete imza atarak laboratuvarda, oda sıcaklığında dakikalar içerisinde elmas üretebilen bir sistem geliştirdiler.
Yapılan araştırmada ANU Profesörü Jodie Bradby‘nin belirttiği üzere doğal elmaslar, Dünya’nın yaklaşık 150 kilometre derinliğinde yüksek basınç altında ve 1.000 Celsius derecenin üzerinde sıcaklıklarda milyarlarca yılda oluşuyor. Fakat Small üzerinde yayımlanan yeni araştırmada araştırmacılar, iki farklı tip elmas oluşturmak için kullandıkları yeni prosedürü anlatıyor. Bu elmas çeşitlerinin biri mücevherat üretiminde kullanılan sıradan tip iken, oburu de teorik olarak kübik elmastan daha sert olan lakin yalnızca grafit meteoritlerinde bulunan Lonsdaleite ismi verilen elmas tipi oluyor.
Elması üretmek için camsı karbon yüksek basınçlara sıkıştırılıyor. Camsı karbon, elmas örs hücrelerinde sıkıştırıldığında elmas damarları oluşturabilen kristal içermeyen bir karbon tipi olarak tanımlanabilir.
Elmas, 1954 yılında H. Tracy Hall’ın birinci ticari olarak başarılı sentezi başarmasından bu yana laboratuvarlarda sentezlenebilmekteydi. Lakin bu süreç çok değerli olmasının yanı sıra muazzam basınç ve yüksek sıcaklıklara muhtaçlık duyuluyor. Araştırmacılar, basıncın nasıl uygulandığının değiştirilmesi ile bir arada yüksek sıcaklıklara gereksinim duyulmayabileceğini keşfettiler.
Profesör Bradby’nin söylediğine nazaran çok yüksek basıncın yanı sıra, karbonun “kesilme” ismi verilen, döndürme yahut kayma gibisi bir güç olan tecrübesi yaşamasına müsaade veriyorlar ve bunun karbon atomlarının yerleşmesine yardımcı olarak Lonsdaleite ve sıradan elması oluşturmasına imkan tanıdığı düşünülüyor.
Süreç ile şimdi önemli ölçülerde elmas üretilebilmiş değil. Fakat sonuçlar hem elmasın hem de Lonsdaleite’in oda sıcaklığında oluşturulabileceğini öneriyor. Alışılmış ki sürecin uygunlaştırılması için daha fazla çalışmanın yapılmasının gerektiği de araştırmada belirtiliyor. Her iki materyal de çeşitli sanayilerde epey kullanışlı ve çok sert gereçlerin kesilmesinden biyo-medikal uygulamalara kadar farklı kullanım alanları bulunuyor. Şayet bu gereçler büyük oranlarda üretilebilirse, pek çok sanayi alanında muazzam atılımların yapılması mümkün olabilir.
Kaynak: Chip
