Carl Sagan’ın romanıyla birebir ismi taşıyan ve aktris Jodie Foster’ın başrolde olduğu Contact isimli sinema ile Pierce Brosnan’ın başrolde oynadığı GoldenEye’e de konuk olan dünyanın en büyük radyo teleskoplarından olan ve inşası 1963 yılında tamamlanan Arecibo gözlemevinin mukadderatı aşikâr oldu.
Üç ay içinde iki kere kaza meydana gelen gözlemevinin mevcut haliyle işletilemeyeceğine ve kaza sonrası oluşan hasarların giderilemeyeceğine kara veren bilim insanları, devasa teleskobun yıkılmasına karar verdi.
Birincisi Ağustos ayında ikincisi ise içinde bulunduğumuz Kasım ayında gerçekleşen kazalar, tıpkı dayanak kulesi üzerindeki çelik halatların kopması sonucu meydana gelmiş ve bu olaylar sonucunda gözlemevinin öbür kuleleri üzerindeki gerilim artmıştı. Teleskobun sorumlusu pozisyonunda bulunan Ulusal Bilim Kurumu (NSF), Arecibo Gözlemevi’ni kurtarabilmek ismine farklı senaryolar geliştirmiş olsa da sonuç daima tıpkı kapıya çıktı.
İnsan hayatını tehlikeye atmadan tamir yapılamaz
Teleskop çanağının üzerinde asılı durumda bulunan 900 tonluk yapının her an çökebileceği sonucuna ulaşan kurum, kesin bir tahlil olmayacağına inanılan tamir faaliyetleri sürecinde insan hayatını tehlikeye atmamak için gözlemeviyle ilgili kelam konusu kararı aldı.
Yıkım kararı alan NSF, teleskobu külliyen yazgısına terk etmeme kararı da aldı. Bu kapsamda teleskop civarında heyeti, başta ziyaretçi merkezi üzere yapılar en sağlam haliyle kurtarılmaya çalışılacak. Faaliyetlerin ne kadar müddetle devam edeceğine yönelik bir bilgi paylaşmayan kurum, teselli niyetinde her şeyin kaybedilmeyeceği ayrıntısını paylaştı. Gözlemevi bünyesinde kurulması planlanan LIDAR tesisine ilişkin inşaatın devam edeceğini uman NSF, bulut ve yağmur verisi toplamak için kurulması planlanan Culebra tesisine ilişkin çalışmanın da sürdürülmesini bekliyor.
Gözlemevinin ne vakit yıkılacağı ile ilgili bir tarih şimdi belirlenmiş değil. Fakat sürecin, astronomi dünyası için epeyce hüzün vereceğini kestirim etmek yanlış olmayacaktır.
Kaynak: Donanimhaber
